Sual: Məlumdur ki, Quranda: “Dində məcburiyyət yoxdur”, - deyilir. Elə isə “əl-əmru bi-l-məruf” və “ən-nəhyu ani-l-münkər” anlayışları nə üçün var? Bu iki məsələnin arasında bir ziddiyyət yoxdurmu?
Cavab: Məruf ifadəsi beynəlmiləl səviyyədə – dünyanın hər yerində hamı tərəfindən düzgün qəbul olunan şeyləri bildirir. Münkər sözü isə bunun tam əksini bildirir: Hamı tərəfindən pis qəbul edilən şeylər.
“Əl-əmru bi-l-məruf” ifadəsi məruf olanı, yəni, yaxşı əməlləri əmr etmək deməkdir. “Ən-nəhyu ani-l-münkər” isə pis işlərdən çəkindirmək mənası daşıyır.
Allah bizə: “Namaz qılın”, – deyə, əmr edir. Bizi buna məcbur edirmi? Cavab belədir: Təbii ki xeyr! Allah İblisə: “Adəmə səcdə et”, – əmri vermişdi. Amma onu buna məcbur etmədi. Əgər etsəydi, İblis də səcdə edərdi.
Odur ki, bizim üçün “əl-əmru bi-l-məruf” və “ən-nəhyu ani-l-münkər” məsələsi insanlara düzgün olan məsələləri çatdırmağımız deməkdir. Eləcə də, səhv olan şeyləri izah edib bu səhv və pis əməllərdən çəkindirməyimiz deməkdir. Bütün bunları məcbur etməklə əlaqəsi yoxdur. Çünki buradakı əmr bir müdirin öz işçisinə, yaxud da komandirin əsgərə verdiyi əmr kimi deyil.
İblis məsələsini bir daha xatırlayaq. Allah bütün varlıqların sahibi olmağına baxmayaraq İblisi səcdəyə məcbur etmədi. Sadəcə olaraq onun müdafiəsini aldı və səhvə yol verdiyi üçün cəzalandırdı. Bir sözlə, onu məcbur etmədi.
Allah Təala, peyğəmbərimiz Muhamməd əleyhissəlama da dini təbliğ etməkdə bir qayda öyrətmiş və belə buyurmuşdur: “Biz onların nə dediklərini çox gözəl bilirik. (Ya Peyğəmbər!) Sən onları məcbur edən (onları zorla imana gətirən) deyilsən. Sən Mənim təhdidimdən (əzabımdan) qorxanlara Quranla öyüd-nəsihət ver!” (Qaf 50/45)
Suala cavab verdi: Professor Abdulaziz Bayındır ((İstanbul Universitetinin İlahiyyat fakültəsində İslam hüququ kafedrasının müdiri.))
Materiallardan istifadə zamanı mənbə göstərilməlidir. MÜSƏLMANLAR © 2004 Bütün hüquqları qorunur.
